zondag 23 september 2007

Het Blijven Toch Duisters!

"Doe het niet," zou je willen zeggen. Wacht er nog even mee. Zet zoiets niet op een raam van een boekenwinkel. Een paar honderd meter van de plaats waar boeken werden verbrand. (Ik las pas nog hoe Erich Kaestner, de grappenmaker en schrijver van het schitterende 'Fabian', als enige ging kijken hoe zijn boeken vlam vatten.)

Het doet denken aan de Siemens-reclame na de door de Duitsers gewonnen finale van het EK in Engeland (1996). In zogenaamde 'sudden death': 1 doelpunt en de wedstrijd is over. De reclame ging zo: 'Germany: The Masters of Sudden Death.' En werd haastig ingetrokken. Je vraagt je af: was dat openlijke schuldbekennen met vlaggen en wimpels en kransleggingen slechts een verplicht ritueel? Hadden de mensen die deze kreet verzonnen zelf echt niks door?

Ik moet zeggen dat ze zich na de oorlog kranig hebben gedragen, de Duitsers. Zestig jaar lang. Al die tijd hebben we ze zich (in films) caricaturaal belachelijk laten maken. Halt! Stehen bleiben! Aufmachen! Haltung annehmen! Schiessen! Zestig jaar lang hebben we al het menselijke kwaad over hun schuldige hoofden kunnen uitgieten.

In zekere zin zijn de Duitsers gelouterd doordat ze tot zelfonderzoek zijn gedwongen. Thomas von der Dunk zei ergens: 'Omdat Nederland in de wereld zo onbeduidend is, heeft het buitenland ons nooit gedwongen in de spiegel te kijken. In Duitsland is dat wel gebeurd. Die test hebben de Duitsers glansrijk doorstaan.'

Ik denk ook dat de oorlog pas echt voorbij zal zijn als we de Duitser in onszelf (h)erkennen. 'Ich bin wuetend.' Dat was lange tijd onze houding ten opzichte van Duitsland. (Vooral toch ook nog steeds 'wuetend' over de verloren WK-Finale van '74). Toen Haider 20 procent van de stemmen haalde, moesten we Oostenrijk uit de EU zetten. Le Pen in Frankrijk. Schande. Alles voordat bleek dat er in Nederland ook wel 20% kiezers waren die rechtse ideetjes hadden.

In onze ogen blijft het opschrift een beetje raar. Maar misschien maken de jonge Duitsers zich wel los van het hen opgelegde verleden. Zoals ze ook vol overgave met vlaggen zwaaiden tijdens het afgelopen WK in eigen land. Waarom mag een Duitser niet trots zijn op zijn land? Mogen ze niet 'Deutschland! 'schreeuwen, omdat wij dat zo vervelend vinden klinken? Misschien getuigt het opschrift op de ruit al van een soort "Naivitaet der spaeten Geburt". Eng idee. Maar de oorlog moet ergens een keer ophouden. Heel laat, vaak onwillig: toch hebben de Duitsers hun wandaden verwerkt en het lijdt geen twijfel dat het bewuste democraten zijn geworden.

Toch zijn wij, anderen, niet snel overtuigd. Er blijft een residu. Zo typte ik in het bovenstaande stukje wel drie keer 'Duisters' in plaats van 'Duitsers'...

Geen opmerkingen: